Криптовалюта майнерлері салық төлеуі керек пе?

Сарапшылар қауымдастығында цифрлық майнинг жұмыстарын жүзеге асыру бойынша салық салу тақырыбы белсенді талқыланды. "Майнинг фермалары" (деректер орталықтары) жүзеге асыратын төлемдер туралы мәселе белгілі бір пікірталас тудырды. Сенатта қаралу сатысында тұрған жаңа заң жобасы бойынша төлем 1 кВт/сағ электр энергиясы үшін 1 теңгені құрайды.

Біз "қазақстандық блокчейн-технологиялар қауымдастығының" ұстанымын оның төрағасы Ахметов Сапар Қайратұлынан білуге шешім қабылдадық.

Қайырлы күн, Сапар Қайратұлы! Біз Сіздерді Парламентте заң шығарушылық тәжірибесі мол қоғам қайраткері ретінде білеміз. Майнерлер үшін төлемдердің жаңа түрлері туралы не ойлайсыз?

Қайырлы күн! Біздің қауымдастық мүшелері мен нарық қатысушылары ҚР Үкіметінің ұсынысын қолдайды, себебі бұл заң жобасы:

Біріншіден, 100% заңдастырады және көлеңкеден барлық майнинг компанияларын шығарады, олардың нақты саны бүгінде белгісіз.

Екіншіден, бұл халықаралық инвесторларға Қазақстанның крипто-индустрияны дамытуды жалғастырып келе жатқаны туралы белгі. Өздеріңіз білетіндей, біздің еліміз өткен жылы цифрлық майнинг өндірісін заңдастырды, ал биыл осы Заңның қабылдануы осы саланың дамуына одан әрі серпін береді. Барлық халықаралық инвесторлар индустрия заңдастырылған біздің елде жұмыс істеуге ыңғайлы болады және олар салық төлейді, осылайша мемлекет оларды қолдайтынын түсінеді.

Бұл түзетулерді қабылдау біздің елімізді жаңа технологияларды дамытуда барынша прогрессивті етеді және Қазақстанға блокчейн технологиясы бойынша әлемдегі көшбасшы елдердің ТОП-5-інде өз позициясын бекітуге мүмкіндік береді. Және, әрине, біздің қауымдастық мүшелері, және, мен, жұртшылық, сондай-ақ сандық валюта  майнерлері қосымша салық коронавирустық пандемиядан туындаған біз үшін қиын уақытта ел бюджетін толықтырады деп түсіне отырып, Үкімет пен Парламент Мәжілісінің бұл бастамасын қолдайды деп үміттенемін.

Біздің білуімізше, бүгінгі күні электр энергиясының қымбаттауы орын алуда. Жаңа төлем енгізу майнерлер үшін қосымша ауыртпалық бола ма?

Ұсынылып отырған салық салу есебі бизнес пен қоғамдық ұйымдардың қатысуымен Үкімет, Президент Әкімшілігі, сондай-ақ Парламент Мәжілісі алаңдарында талқылау нысанасы болғанын және цифрлық майнинг кәсіпорындарының мүдделерін білдіретін біздің қауымдастықтан да жан-жақты қолдау алғанын атап өткім келеді.

Жоспарланған салық сандық майнинг субъектілері үшін жүктеме болмайды, өйткені:

Қазақстан электр қуаты арзан елдердің бірі болып табылады, ал 1 кВт/сағ үшін жоспарланған 1 тг салығы цифрлық майнинг компанияларының экономикасына ешқандай әсер етпейді.

Майнерлер тарапынан электр энергиясына сұраныс, сондай-ақ оның 1 кВт/сағ үшін 1 теңгеге қымбаттауы өндіруші компаниялардың электр энергиясын өндіруді ұлғайту үшін ынталандыру болады, оның ішінде жаңартылатын энергия көздерін дамытуға итермелейді.

Сарапшылар қауымдастығында осы индустрия өкілдері үшін Қазақстанның инвестициялық тартымдылығын төмендету туралы пікір бар. Бұл туралы не айтасыз?

Біздің қауымдастықтың бірқатар мүшелері крипто индустриясының халықаралық компанияларымен тығыз жұмыс істейді, сонымен қатар халықаралық блокчейн қауымдастықтарының мүшелері болып табылады. Олардың айтуынша, цифрлық майнинг өндірісіне салық салу туралы заң жобасын қабылдау біздің еліміздің халықаралық крипто-инвесторлар үшін инвестициялық тартымдылығына оң әсер етеді. Өйткені инвесторлар Қазақстан Үкіметі бюджетке осы салықты ала отырып, адал салық төлеушілерге қолдау көрсететінін түсінеді. Сонымен қатар, қоғам мен нарық қатысушылары мемлекет осы салықтан мұғалімдерге, дәрігерлерге және барлық бюджеттік ұйымдарға жалақы төлейтінін түсінеді. Бізге мемлекет мүдделері туралы ойламайтындардың ұстанымы түсініксіз, тек жеке коммерциялық мүдделерді басымдыққа қояды. Менің ойымша, бұл тіпті патриоттық емес.

Бекітудің кейбір ойыншылардың мүмкіндігі туралы көші-қон майнинг-компаниялар Өзбекстан және басқа да елдерге болып табылады дөрекі. Өзбекстанға келетін болсақ, бұл ел энергия тапшы болып табылады және олардың өздері Үкімет деңгейінде кеншілер үшін электр энергиясының бағасын көтереді. Ресей Федерациясында электр энергиясының тартымды бағасына қарамастан, көптеген халықаралық инвесторлар санкцияларға байланысты жұмыс істей алмайды. ҚХР үкіметі крипто индустриясын реттеуге қатаң қарайды, осылайша Қытайдан басқа елдерге инвестициялардың кетуіне жағдай жасайды. Мен майнерлер экономикалық тиімді емес, онда қымбат электр дамыған елдер туралы айтып отырған жоқ.

Жоғарыда айтылғандардың бәрі Қазақстан біздің көршілерімізге және басқа да дамыған мемлекеттерге қарағанда крипто-индустрия үшін тартымды ел болып табылатынын растайды. Жақын арада біз сіздермен бірге елімізге жаңа инвестициялардың келуінің куәгерлері боламыз, сондай-ақ Қазақстанда крипто-индустрияда көшбасшы болып табылатын халықаралық компаниялардың есімдерін естиміз.

Ал сіз алдағы жылдары осы төлемнің 5 теңгеден 10 теңгеге дейін ұлғаюы мүмкін деген қауіптерді қалай түсіндіресіз?

Біз ҚР Үкіметі 1 кВт/сағ үшін 1 теңге мөлшеріндегі салықты бекітіп, дұрыс шешім қабылдады деп есептейміз, жоғарыда айтқанымдай, бұл ұзақ мерзімді перспективада отандық майнерлер мен халықаралық инвесторлар үшін қолайлы ең төменгі мөлшерлеме. Менің ойымша, бұл салық кем дегенде алдағы бес жыл ішінде жарамды болады.

Ал болашақта, егер биткоин бағасы өсіп, Қазақстанға келгісі келетін халықаралық инвесторлар біздің елдегі артық электр энергиясынан әлдеқайда көп болса, онда мен біздің Үкіметке салықты 2 теңгеге дейін көтеруге тура келеді деген ықтималдылықты жоққа шығармаймын. Мұның бәрі нарықтағы жағдайға байланысты болады.

Кейбір кәсіпкерлер мен қауымдастықтар осы заңнамалық нормаларды талқылаудан тыс қалды деп не айтасыз?

Парламенттегі жұмыс тәжірибемнен бюджетті қысқартуды немесе толықтыруды көздейтін норма Үкіметпен барлық мүдделі тұлғалармен және нарық қатысушыларымен әрдайым талқыланатынын білемін. Сондықтан, біреу талқылаудан тыс қалды деген тұжырым дұрыс емес. Бірақ сонымен бірге әрқашан коммерциялық мүдделеріне әсер ететін белгілі бір заң жобаларына наразы адамдар болуы мүмкін.

"Блокчейн және дата-орталықтар индустриясы ұлттық қауымдастығы" бизнеске қосымша жүктеме жасай отырып, мемлекет бар болғаны 4,4 млрд теңге алады деп есептейді. Бюджетке түсетін шамалы түсімдерді ескере отырып, мұндай шараны енгізу қаншалықты орынды?

Әріптестеріміз айтқан мәлімдемелер біршама қайшылықты. Олар болжамды салық төлемі бизнестің дамуына кедергі келтіретініне дәлел келтіреді. Сонымен бірге, олар бұл төлемдер шамалы деп санайды.

Бұл соманың аз екенін мойындау Үкімет ұсынған заңнамалық норманың ойластырылғанын растайды.

Біздің сұхбатымызды қорытындылай келе, сіз осы индустрияның біздің еліміз үшін барлық артықшылықтарын атай аласыз ба?

Өздеріңіз білетіндей, Қазақстан өткен жылдың маусым айында цифрлық майнингті заңдастырды және осы өте қысқа мерзім ішінде біз әлемдегі төртінші ел болдық. Бұл блокчейн индустриясы ай сайын және жыл сайын қарқынды дамып келе жатқанын көрсетеді, сандық майнинг өнеркәсібінен бюджетке түсетін түсімдер экспоненциалды түрде өседі. Сандық майнингті заңдастыру арқылы, Қазақстан, шын мәнінде, біз бұрын болмаған тұтас жаңа индустрияны заңдастырды.

Блокчейн-технологияға және крипто-индустрияға келесі бағыттар кіреді: есептеу жабдығына қызмет көрсету және жөндеу үшін сервис-орталықтар, крипто-биржалар құру, елімізде биржадан тыс платформалар және майнингтік пулдар, цифрлық активтерді сақтау бойынша қызметтер, цифрлық активтерді кепілге беру бойынша қызметтер, инвесторларға жаңа инвестициялық өнімдерді ұсыну үшін өнеркәсіптік активтерді токенизациялау.

Блокчейн индустриясының аталған салаларын дамыту бізге:

Біріншіден, таяудағы 5-10 жылда елімізге ондаған-жүздеген миллиард доллар шетелдік инвестициялар тарту, бұл жаңа технологиялар саласындағы ұлттық экономиканың дамуына серпін беріп, елімізге шикізатқа тәуелділіктен арылуға мүмкіндік береді.

Екіншіден, ондаған мың жаңа жұмыс орнын ашу. Бұл мамандардың көпшілігі осы технологиялар бойынша жаңа мамандықтарды меңгеретін болады және Қазақстанда да, сондай-ақ жаһандық әлемде де үлкен сұранысқа ие болады.

Үшіншіден, жаңа технологияларды тарту, сондай-ақ сандық майнингке ғана емес, сондай-ақ жасанды интеллект (AI), интернет-заттар (IoT) саласында және үлкен деректерді (Big Data) сақтауда пайдаланылуы мүмкін есептеу жабдықтарын өндіру жөніндегі зауыттарды ашу.

Осы мүмкіндікті пайдалана отырып, қауымдастық пен осы нарық қатысушыларының атынан Мемлекет басшысына және ҚР Үкіметіне уақтылы және прогрессивті заңдарды қабылдағаны үшін және еліміздегі блокчейн-технологиялар мен крипто-индустрияны дамытуға қолдау көрсеткені үшін алғысымды білдіргім келеді. Бұл технология таяудағы 10-15 жылда бүкіл әлемдік қаржы инфрақұрылымын өзгертеді және жаһандық экономиканы дамытудың локомотивтерінің бірі болады. Біз еліміздің халықаралық аренада цифрлық технологияларды дамытуда алдыңғы қатарда екенін мақтан тұтамыз.

Сайттағы мақаланың түпнұсқасы: https://www.zakon.kz/5070040-dolzhny-li-maynery-kriptovalyut-platit.html